Bóle kręgosłupa szyjnego cz. I - skąd się biorą?

Często po ciężkim dniu odczuwamy ból okolicy karku. Pojawia się uczucie sztywności i ciężkości ograniczające swobodne poruszanie głową. Czasami ból ten jest tak rozległy, że promieniuje aż do głowy. Pierwszy epizod bólowy zazwyczaj nie jest bardzo intensywny, więc zażywamy jakiś lek przeciwbólowy i na następny dzień jest lepiej. Niestety leki przeciwbólowe mają działanie objawowe, więc tak naprawdę nie usuwają naszego problemy tylko go maskują. Z czasem ból pojawia się coraz częściej, a leki przeciwbólowe nie chcą już działać. Skąd bierze się taki ból, jak sobie z nim radzić i co możemy zrobić, aby mu zapobiec? Na te wszystkie pytania, odpowiedź znajduje się w poniższym tekście. Zapraszam do lektury J

Na początek trochę wiedzy książkowej.

Ból, który odczuwamy pierwotnie związany jest z nadmiernym napięciem mięśni. Napięcie to powoduje przeciążenie kręgosłupa, a w rezultacie do jego degeneracji. Generalnie proces zużywania się kręgosłupa jest fizjologicznym następstwem naturalnego procesu starzenia się organizmu, w wyniku którego zaczynają pojawiać się zmiany degeneracyjnego, których skutkiem są mechaniczne zaburzenia szyjnego odcinka kręgosłupa. Zmiany degeneracyjne na poziomie dysków międzykręgowych mogą prowadzić do ich przemieszczenia, ale również niosą za sobą anatomiczne i biomechaniczne skutki w innych strukturach: więzadłach, torebkach stawowych, tkance nerwowej oraz naczyniach krwionośnych. Pomijając fakt, iż zmiany degeneracyjne są odpowiedzialne za rozwój pewnych zaburzeń i urazów mogą prowadzić również do zmian patologicznych tkanek miękkich otaczających kręgosłup szyjny. Objawia się to zazwyczaj zwiększonym napięciem mięśniowym, co odczuwamy jako popularne „spięcie”.

Zdarza się, że zaburzenia mechaniczne związane są z aktywnością, co oznacza, że dolegliwości bólowe pojawiają się, bądź nasilają w trakcie ruchu lub przy zmianie postawy ciała. Niestety częstszą sytuacją, przez którą pojawiają się zmiany zwyrodnieniowe jest notoryczne przyjmowanie tej samej pozycji przez dłuższy okres czasu. Zastanawiacie się w jakich sytuacja przyjmujemy taką pozycję. Odpowiedź jest prosta: pracując przy komputerze. tudzież siedząc przy biurku i pisząc. Generalnie rzecz biorąc tyczy się to głównie osób posiadających pracę umysłową i spędzających 8 godzin dziennie za biurkiem patrząc w monitor komputera. Niestety takich osób jest sporo. Ze statystyk wynika, że w krajach wysokorozwiniętych około 70% ludności zawodowo czynnej posiada pracę umysłową. Około 80% z tych osób cierpi na dolegliwości bólowe kręgosłupa, a u 20% z nich dolegliwości te są przyczyną absencji chorobowych i stanowią drugą, najważniejszą przyczynę zwolnień zaraz po przeziębieniach. Statystyki są przerażające. Zmiany degeneracyjne kręgosłupa dotyczą w większości osób w średnim wieku, zarówno kobiet, jak i mężczyzn, aczkolwiek coraz częściej pojawiają się u młodszych osób (nawet już po 20 roku życia). Problemem są zespoły tzw. przedwczesnego zużycia, kiedy to ich objawy radiologiczne wykrywa się u osób już w 4 dekadzie życia (w 7 dekadzie życia zmiany zwyrodnieniowe ma 75% populacji). Nie zawsze jednak to one dają objawy bólowe. W większości zmiany te są bezobjawowe, a ból który odczuwamy jest objawem zwiększonego napięcia mięśniowego. Jednak to, że w danym momencie nie odczuwamy objawów bólowych związanych bezpośrednio ze zwyrodnieniami kręgosłupa, nie oznacza że jeżeli w najbliższym czasie nic z tym nie zrobimy to problem nie zacznie się powiększać. Dlatego bardzo istotna jest profilaktyka, ale o tym później. Na początek trochę książkowej wiedzy, a więc zajmiemy się samą etiologią tego problemu, czym jest i jak powstaje.

U osób zdrowych dyski międzykręgowe kręgosłupa szyjnego mają strukturę, która jest bardzo zbliżona do dysków w kręgosłupie lędźwiowym. Zbudowane są z jądra miażdżystego otoczonego pierścieniem włóknistym. Dopóki dyski nie są poddawane nadmiernym, asymetrycznym obciążeniom ich funkcja poduszki hydraulicznej działa bez zarzutów. Jednak w trakcie codziennych aktywności nie jesteśmy w stanie uniknąć tych obciążeń, co doprowadza do ubytków w obrębie dysku. Pierścień włóknisty ulega rozerwaniu, czego skutkiem jest wysychanie jądra miażdżystego. W wyniku tego dochodzi do osiadania przyległych trzonów kręgowych i przenoszenia szkodliwych obciążeń na stawy międzykręgowe (stawy międzywyrostkowe). Więzadła podłużne stabilizujące poszczególne kręgi ulegają zwiotczeniu, zaś uwypuklające się jądro miażdżyste odrywa ich przyczepy kostne. Stopniowe wapnienie oderwanych więzadeł daje w obrazie rentgenowskim tzw. wyrośla (osteofity). Zwiotczeniu ulega także więzadło żółte, tworzące tylną ścianę kanału kręgowego, które wpukla się do środka kanału. Osiadanie sąsiadujących trzonów kręgowych powoduje, że stawy międzykręgowe ulegają zmianom przerostowym, w wyniku czego dochodzi do powstawania wyrośli na ich krawędziach tylnych, wpuklających się w głąb kanału kręgowego.

Mechaniczna dysfunkcja stawów międzykręgowych, nieprzystosowanych do przenoszenia obciążeń, powoduje ich zmiany zwyrodnieniowe i tworzenie wyrośli, które mogą wpuklać się do kanałów korzeniowych i uciskać korzenie (radikulopatia spondylotyczna). W przypadku ucisku samego rdzenia rozwija się mielopatia spondylotyczna. Najczęściej natomiast ucisk powoduje przepuklina jądra miażdżystego tarczy międzykręgowej, do czego dołącza się obrzęk oraz wyrośla kostne stawów międzykręgowych. Wyrośla mogą też powodować ucisk na tętnice kręgowe, a to doprowadza do zaburzeń krążenia w obrębie podstawy czaszki lub do niedokrwienia rdzenia.

Początek choroby zazwyczaj przebiega powoli, dlatego mija sporo czasu zanim udamy się po pomoc do specjalisty, ale także może mieć przebieg ostry. Na czoło objawów wybija się ból szyi promieniujący do okolicy międzyłopatkowej i do ramienia. Z racji iż następstwem zmian zwyrodnieniowych jest zwiększenie się napięcia mięśni otaczających, w celu odciążenia uszkodzonych struktur kostnych, ból może promieniować także w górę, co często objawia się współistniejącymi bólami głowy. Naprzemienny ucisk naczyń krwionośnych przez wyrośla kostne w obrębie kręgosłupa może zaburzyć tak dopływ krwi tętniczej, jak i dopływ krwi żylnej z naczyń zaopatrujących rdzeń kręgowy, co może przejawiać się zawrotami głowy podczas wykonywania określonych czynności (schylanie się, sięganie po coś do wysoko położonej szafki). W przypadkach zaawansowanych zmian zwyrodnieniowych dominują skargi na postępujące drętwienie rąk oraz palców, nierzadko występuje uczucie pieczenia rąk oraz upośledzenie czucia. Mogą wystąpić zaniki mięśni wewnętrznych ręki. Rzadziej stwierdza się uogólnione zaniki i osłabienia mięśni. Często odczuwalny jest silny ból podczas kaszlu, bądź kichania.

W większości przypadków pierwsze epizody bólowe szyjnego odcinka kręgosłupa mijają samoistnie po około 2 tygodniach. Niestety aż u 80% osób, które nie poddały się terapii po wystąpieniu pierwszych objawów bólowych, dochodzi do rychłego nawrotu choroby. Zazwyczaj drugi epizod jest silniejszy i wymaga już interwencji specjalisty, dlatego nie czekaj, aż będzie bardzo źle, tylko weź swoje zdrowie w swoje ręce. Tutaj przeczytasz, jak sobie radzić z takimi bólami, a tutaj jak zapobiegać. Przecież lepiej zapobiegać niż leczyć J